Γιατί να πάω σε ψυχοθεραπευτή;
Όταν διαπιστώνω ότι κάτι δεν πάει καλά, μπαίνω στην διαδικασία να το διορθώσω.
Όμως, πολλές φορές ενώ προσπαθώ να βρω μία λύση στο πρόβλημά μου, τελικά καταλήγω να μην το διορθώνω. Έχω δοκιμάσει τα πάντα και νιώθω ότι βρίσκομαι σε αδιέξοδο. Έχω προσπαθήσει με τους κοντινούς μου ανθρώπους και με τον εαυτό μου να φέρω την επιθυμητή αλλαγή, αλλά τελικά η βοήθεια αυτή δεν είναι αρκετή.
Σε αυτό το σημείο η επαγγελματική βοήθεια μπορεί να είναι χρήσιμη. Η δουλειά με τον ψυχολόγο με βοηθά να κατανοήσω βαθύτερα την δυναμική σε μία κατάσταση που θεωρώ προβληματική έως και αδιέξοδη. Με αυτόν τον τρόπο, μπορώ να διακρίνω επιλογές σε καταστάσεις που θεωρούσα μέχρι τώρα ότι δεν υπήρχαν.
Χρειάζομαι ψυχοθεραπευτή, ενώ έχω φίλους;
Συχνά υπάρχει η πεποίθηση ότι η φιλία μπορεί να υποκαταστήσει ή να συμπληρώσει την ψυχοθεραπεία: “εγώ έχω φίλους για να μοιράζομαι τα προβλήματά μου, δεν χρειάζομαι ψυχοθεραπεία”. Αυτό ισχύει όντως σε κάποιες περιπτώσεις, ενώ σε άλλες όχι. Συνήθως περνάει αρκετός καιρός πριν αποφασίσει κάποιος να απευθυνθεί σε ειδικό.
Στο διάστημα αυτό αναζητά συμβουλή από τους ανθρώπους του κοντινού περιβάλλοντος. Όταν κάποιος έχει ένα πρόβλημα, είναι πολύ υγιές να ψάχνει λύσεις με τους ανθρώπους που βρίσκονται κοντά του.
Αν όμως η βοήθεια αυτή δεν είναι αρκετή, η επαγγελματική βοήθεια μπορεί να είναι χρήσιμη. Τις περισσότερες φορές οι φίλοι δεν ξέρουν πώς να σε βγάλουν από τις παγίδες στις οποίες έχεις πέσει ή εσύ έχεις δημιουργήσει στον εαυτό σου. Ο ψυχοθεραπευτής έχει την γνώση για να το δουλέψετε αυτό μαζί.
Στον ψυχοθεραπευτή πάνε αυτοί που είναι «ψυχικά διαταραγμένοι» ή «άρρωστοι»;
Η ψυχοθεραπεία είναι ένα χρήσιμο εργαλείο που μπορεί να βοηθήσει όλους γιατί αποτελεί μία διερεύνηση του εσωτερικού κόσμου. Όπως όταν γνωρίζεις το σώμα σου η υγεία σου είναι καλύτερη, το ίδιο αντίστοιχα γίνεται και με την ψυχοθεραπεία. Είναι όπως εξετάζεις το σώμα σου και με αυτόν τον τρόπο κάνει την υγεία σου καλύτερη. Η ψυχοθεραπεία είναι ένα βοηθητικό μέσο για την ψυχοσωματική ολοκλήρωση και για την βελτίωση των διαπροσωπικών επαφών, καθώς διευκολύνει την συνομιλία με τον εαυτό. Η ψυχοθεραπεία δεν είναι για αρρώστους, αλλά για οποιονδήποτε ενδιαφέρεται για ενδοσκόπηση. Άλλωστε, η ψυχική πληρότητα δεν έρχεται από έξω προς τα μέσα, αλλά από μέσα προς τα έξω.
Πότε τελειώνει η θεραπεία;
Όποτε εσύ κρίνεις ότι έχει εκπληρωθεί το αίτημα σου για θεραπεία. Η ψυχοθεραπεία είναι μία προσωπική διαδικασία που έχει να κάνει με αυτό που συμβαίνει μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου. Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει μία πορεία προεπιλεγμένη και προκαθορισμένη. Ξεκινά με μία βασική κατεύθυνση: ο θεραπευόμενος να νιώθει καλύτερα στο εδώ και τώρα. Τόσο ο θεραπευτής όσο και ο θεραπευόμενος δεν ξέρουν εκ των προτέρων ποια είναι η διαδρομή. Και η διαδρομή αυτή είναι μία κοινή απόφαση και από τις δύο πλευρές.
Σωματικά Επικεντρωμένη Θεραπεία Gestalt
Η Σωματικά Επικεντρωμένη Θεραπεία Gestalt είναι μία πολύ αποτελεσματική εφαρμογή της κλασσικής Θεραπείας Gestalt. Προήλθε από την διεύρυνση της θεωρητικής της βάσης, ενσωματώνοντας την βασική αντίληψη της Ραϊχικής Σωματικής Ψυχοθεραπείας. Σύμφωνα με την οποία, η μπλοκαρισμένη συναισθηματική ενέργεια που προκαλείται από τα ψυχικά τραύματα αποθηκεύεται στους σωματικούς ιστούς υπό τη μορφή κυστών ενέργειας. Τα ανεπίλυτα αυτά υπολείμματα – αποτυπώματα της ψυχικής ενέργειας στο σώμα του θεραπευόμενου γίνονται αιτία για μια σειρά δύσκολων περιστατικών που καλείται να αντιμετωπίσει ένας Ψυχοθεραπευτής, όπως κατάθλιψη, άγχος, ανασφάλειες, φοβίες και διάφορα άλλα συναισθηματικά μπλοκαρίσματα τα οποία δεν ανταποκρίνονται στην κλασσική λεκτική ψυχοθεραπεία και δύσκολα δίνεται λύση.
Η Σωματικά Επικεντρωμένη Θεραπεία Gestalt είναι μία ιδιαίτερα δυναμική & αποτελεσματική Ψυχοθεραπευτική διαδικασία η οποία μέσα σε ένα πλαίσιο αυξημένης Βιοενεργειακής φόρτισης και επικέντρωσης στο σώμα, συνδυάζει επιτυχώς, με ένα πρωτότυπο τρόπο:
- Την κλασσική Θεραπεία Gestalt.
- Τεχνικές και ασκήσεις Σωματικής Ψυχοθεραπείας για την διεύρυνση της σωματικής αυτό-επίγνωσης και την αύξηση του επιπέδου Βιοενεργειακής φόρτισης.
- Την έμφαση στην Ψυχοδυναμική και Διαγενεαλογική ψυχοθεραπευτική επεξεργασία των παγιωμένων μοτίβων συμπεριφοράς και των ψυχικών προβλημάτων γενικότερα για μια πολυεπίπεδη κατανόηση & αντιμετώπιση τους.
Ο όρος Gestalt Body Psychotherapy χρησιμοποιήθηκε στην Ευρώπη προ 25-30 ετών, από τον Σωματικό Ψυχοθεραπευτή Rainer Pervöltz. Ήταν ο ιδρυτής της πολύ δραστήριας Σχολής Σωματικής Ψυχοθεραπείας Chiron Center στο Λονδίνο, ο οποίος ανέδειξε τον όρο αυτό. Ο ίδιος εκπαιδεύτηκε στο Integrative Body Psychotherapy με τον διάσημο Ραϊχικό Σωματικό Ψυχοθεραπευτή Jack Rosenberg.
Την ίδια περίοδο ο όρος αυτός χρησιμοποιήθηκε παράλληλα και από τον διακεκριμένο Σωματικό Ψυχοθεραπευτή, εκπαιδευτή και πρώην συγγραφέα & ψυχαναλυτή Glyn Seaborn Jones Ph.D. Με εκείνον, ο Στάθης Λάζαρης εκπαιδεύτηκε στο BodyMind Psychotherapy στο Λονδίνο και εγώ, έχω εκπαιδευτεί από τον Στάθη τον Λάζαρη.
Τι είναι το ψυχόδραμα;
Το ψυχόδραμα αποτελεί μία μορφή ομαδικής ψυχοθεραπείας. Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται και σε ατομικές συνεδρίες, βασίζεται στη φιλοσοφία και τη μεθοδολογία του ψυχίατρου J. L. Moreno. Χρησιμοποιεί την εκδραμάτιση και την ομαδική διαδικασία, για να βοηθήσει τους συμμετέχοντες/ούσες να εξερευνήσουν τον εσωτερικό τους κόσμο και τις σχέσεις με τους γύρω τους.
Συμμετέχοντας σε μια ψυχοδραματική ομάδα έχει κανείς την ευκαιρία μέσω της εκδραμάτισης να επεξεργαστεί όσα συμβαίνουν στην καθημερινή ζωή, να επουλώσει τραύματα του παρελθόντος και να ανακαλύψει πώς οι παλαιότεροι μηχανισμοί ανταπόκρισης μπορούν να λειτουργήσουν εις βάρος του στο παρόν. Η διαπίστωση αυτή μπορεί να βοηθήσει τα άτομα να επαναξιολογήσουν παλαιότερους τρόπους λειτουργίας και να σκεφτούν νέες προσεγγίσεις για το μέλλον.
Οι συμμετέχοντες/ούσες στην ψυχοδραματική διαδικασία μπορούν να αναγνωρίσουν τη συσχέτιση με την πηγή του προβλήματος. Αντιμετωπίζοντας την, μπορούν να αποδεσμευτούν από το παρελθόν και να είναι περισσότερο ελεύθεροι να αντιμετωπίσουν άμεσα και εύστοχα καταστάσεις του παρόντος, καθώς αυτό είναι απαλλαγμένο από άλλα συναισθηματικά φορτία. Το ψυχόδραμα θα λέγαμε ότι έχει ένα χαρακτήρα κατ’ εξοχήν λυτρωτικό, καθαρτικό.
Όλες οι ομάδες ψυχοδράματος χαρακτηρίζονται από αποδοχή, κατανόηση, σεβασμό και εχεμύθεια. Οι συναντήσεις θα πραγματοποιούνται κάθε εβδομάδα και η διάρκεια τους είναι δύο ώρες.
Κάθε ψυχοδραματική συνεδρία ακολουθεί τη συγκεκριμένη διαδοχή 3 σταδίων:
- Προθέρμανση για τη δράση
- Εκδραμάτιση
- Μοίρασμα
Στη διάρκεια της προθέρμανσης, ανακεφαλαιώνονται οι κανόνες της εχεμύθειας και της εμπιστευτικότητας και εδραιώνεται το κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας, που είναι απαραίτητο για να ακολουθήσει η δράση. Αυτό σημαίνει, μέσα από μια σειρά τεχνικών και ασκήσεων, τα μέλη της ομάδας ενθαρρύνονται να επικαλεστούν τον αυθορμητισμό και τη δημιουργικότητά τους, ώστε να προετοιμαστούν για τη διερεύνηση του θέματος που θα αναδυθεί στη συγκεκριμένη συνεδρία. Ο βαθμός ετοιμότητας των μελών θα προσδιορίσει και την επιλογή του «πρωταγωνιστή» της δράσης. Το θέμα της εκδραμάτισης προτείνεται από ένα ή περισσότερα μέλη και επιλέγεται σύμφωνα με τις ανάγκες της ομάδας.
Κατά την φάση της εκδραμάτισης, ο θεραπευτής κατευθύνεται με τον πρωταγωνιστή στην ψυχοδραματική σκηνή, δηλ στο χώρο όπου θα αναπαρασταθεί το πρόβλημα που αντιμετωπίζει. Μαζί, διαμορφώνουν από κοινού το «θεραπευτικό συμβόλαιο», με άλλα λόγια, την πτυχή της ζωής του στην οποία θα επικεντρωθούν στη συγκεκριμένη συνεδρία.
Η εκδραμάτιση περιλαμβάνει 4 σκηνές, που κινούνται, διαδοχικά, σε τρείς χρόνους, παρόν, παρελθόν και μέλλον:
Όπου αναπαρίσταται η δυσκολία που αντιμετωπίζει ο πρωταγωνιστής στο παρόν. Στο «εδώ και τώρα». Εδώ διαφαίνεται η σύνδεση του ψυχοδράματος με το συμπεριφορισμό, καθώς επιχειρείται η λειτουργική ανάλυση της αντίδρασης του πρωταγωνιστή στην κατάσταση που αντιμετωπίζει.
Έλεγχος κατά πόσο η παρούσα δυσκολία, υπήρχε σε παρόμοιες συνθήκες και στο πρόσφατο παρελθόν. Είναι ο τρόπος να ελεγχθεί, αν ο πρωταγωνιστής, ουσιαστικά, αναπαράγει μαθημένα μοτίβα συμπεριφοράς που αποδεικνύονται δυσλειτουργικά και τον καθηλώνουν σε πάγιες αντιδράσεις.
Είναι η αναπαράσταση σκηνής από την παιδική ηλικία, ως απόπειρα να ερευνηθεί η πηγή του προβλήματος ή τα μηνύματα που δέχτηκε κατά την παιδική ηλικία και καθόρισαν το «σενάριο ζωής» του, τον τρόπο που διαμορφώθηκαν οι αξίες, οι πεποιθήσεις και ο τρόπος αντίδρασης σε καταστάσεις που συναντά στο δρόμο του. Μέσα από την επίγνωση των αιτιών της συμπεριφοράς του οδηγείται στην κάθαρση. Δηλαδή, την εκφόρτιση απωθημένων και καταπιεσμένων συναισθημάτων του και απελευθερώνεται από το βαρύ φορτίο τους. Εδώ, το ψυχόδραμα δανείζεται το θεωρητικό υπόβαθρο της ψυχανάλυσης.
Μετά την κάθαρση και με την ενόραση που προσέφερε η προηγούμενη σκηνή, οδηγούμαστε στην επανάληψη της 1η σκηνής, ενθαρρύνοντας τον πρωταγωνιστή να δοκιμάσει ένα καινούριο τρόπο να διαχειριστεί τη δυσκολία που αντιμετωπίζει στο παρόν. Η σκηνή αυτή, ουσιαστικά, επισφραγίζει τη βασική φιλοσοφία του ψυχοδράματος, την αναγέννηση της έμφυτης δημιουργικής και αυθόρμητης πράξης. Προσφέρει την αποδέσμευση από μαθημένους τρόπους συμπεριφοράς και δίνει την ευκαιρία για πειραματισμό σε νέους τρόπους αντίδρασης, χωρίς να υπάρχουν συνέπειες για τυχόν λάθος επιλογές. Επικαλείται την ικανότητα του πρωταγωνιστή να επιλέξει συνειδητά και να διαχειριστεί με εναλλακτικό τρόπο τις δυσκολίες του. Με άλλα λόγια, εκπαιδεύεται σε ένα νέο τρόπο ύπαρξης, που θα εφαρμόσει στο μέλλον. Το ψυχόδραμα, σ’ αυτή τη σκηνή, συγγενεύει με τη γνωστική προσέγγιση.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της δράσης τα μέλη της ομάδας είναι βοηθοί του θεραπευτή. Δεν παρακολουθούν παθητικά τα δρώμενα αλλά εμπλέκονται σε αυτά, παίρνοντας ποικίλους ρόλους στην εκδραμάτιση, που προσδιορίζονται από τις ανάγκες του πρωταγωνιστή και της ροής της δράσης.
Στο τέλος του ψυχοδραματικού ταξιδιού, ο πρωταγωνιστής επιστρέφει, σωματικά και ψυχολογικά, στην πραγματικότητα της ομάδας. Ακούει τα μέλη, που μοιράζονται μαζί του σκέψεις και συναισθήματα που προκλήθηκαν από τους ρόλους που κατείχαν στη δράση, αλλά και προσωπικές τους εμπειρίες, αντίστοιχα βιώματα ή αναμνήσεις που συνδέονται με όσα διαδραματίστηκαν στην ψυχοδραματική σκηνή.
Ατομική Ψυχοθεραπεία θεωρείται η διαδικασία διαλόγου και λεκτικής ή μη επικοινωνίας, πρόσωπο με πρόσωπο με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας
Βασίζεται σε συγκεκριμένες επιστημονικά τεκμηριωμένες ψυχολογικές θεωρίες, και χρησιμοποιεί ένα φάσμα μεθόδων και τεχνικών.
Η αποτελεσματικότητά της οφείλεται στην δημιουργία ενός υποστηρικτικού πλαισίου εμπιστοσύνης και εχεμύθειας. Ουσιαστικά, έχει την αξία της διορθωτικής συναισθηματικής εμπειρίας για το θεραπευόμενο, μέσω της συνεργασίας του με το θεραπευτή.
Αυτός είναι και ο παράγοντας που χαρακτηρίζει τη σχέση ως θεραπευτική. Δεν πρόκειται, απλώς, για παροχή συμβουλών, ούτε για στείρα συναισθηματική υποστήριξη. Πρόκειται για μια συμμαχία, ένα μοίρασμα της προσωπικής πραγματικότητας του θεραπευόμενου.
Μέσω αυτής της θεραπευτικής σχέσης, ο αναλυόμενος μαθαίνει να ενεργοποιεί τις κρυμμένες εσωτερικές του δυνάμεις, εγκαταλείπει τα παλιά «σενάρια ζωής» που τον περιορίζουν και ενθαρρύνεται να χαράξει τον προσωπικό του δρόμο προς την αυτογνωσία και την ελεύθερη έκφραση.
Το ταξίδι καθενός από εμάς στην προσωπική εξέλιξη είναι μοναδικό. Εξαρτάται από την προσωπικότητα, τη θέληση και την ετοιμότητα του ατόμου να υποδεχθεί την αλλαγή. Στην ατομική συνεδρία χρησιμοποιώ το ατομικό ψυχόδραμα, ασκήσεις με ζωγραφική, και εναλλαγή ρολών. Επίσης χρησιμοποιώ και την σωματικά επικεντρωμένη Gestalt, και την τεχνική της αδείας καρέκλας, και αρκετά διαδραστικές και δημιουργικές τεχνικές θεραπείας.
Διάρκεια
Ο χρόνος που απαιτείται για την ολοκλήρωση ενός ψυχοθεραπευτικού συμβολαίου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.
- τα «θέματα» τα οποία επιθυμείς διερευνήσεις σε αυτό το θεραπευτικό ταξίδι
- η ετοιμότητά σου να εμβαθύνεις στην πηγή των προβλημάτων σου
- η θέληση και η διάθεσή σου κτλ.
Ανάλογα με τη φύση του προβλήματος που διαπραγματευόμαστε, προσδιορίζεται και η διάρκεια των συνεδριών. Η θεραπευτική σχέση είναι ιδιαίτερης μορφής “συνάντηση” και η επιτυχία της εξαρτάται από την άρτια και εποικοδομητική συνεργασία μας.
Χρειάζεται λοιπόν, να διερευνήσουμε τον τρόπο με τον οποίο αλληλοεπιδρούμε αλλά και να αξιολογήσουμε από κοινού, αν η συγκεκριμένη μορφή θεραπευτικής προσέγγισης ανταποκρίνεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στις ανάγκες σας. Για τους λόγους αυτούς, ξεκινάμε με ένα συμβόλαιο 4 συνεδριών, και προχωρούμε στο θεραπευτικό σχεδιασμό, αν επιλέξετε να συνεχίσουμε τις συναντήσεις μας.
Οι συνεδρίες πραγματοποιούνται μια φορά την εβδομάδα, σε μέρα και ώρα που συναποφασίζουμε και διαρκούν 50΄-60΄ λεπτά. Σε περίπτωση ανάγκης, υπάρχει η δυνατότητα να συναντιόμαστε και συχνότερα, αλλά αυτό δεν αποτελεί κανόνα. Εξαρτάται από τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες του συγκεκριμένου θεραπευόμενου.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδιαίτερα όταν έχει προηγηθεί αρκετός χρόνος ψυχοθεραπείας, ενδέχεται να περιορίσουμε την εβδομαδιαία συχνότητα. Αυτή είναι μια επιλογή που διαπραγματευόμαστε μεταξύ μας, με γνώμονα πάντα τις ανάγκες σας.
Έχεις την ελευθερία να διακόψεις τις συνεδρίες μας όποτε εσύ επιθυμείς. Όποτε νιώσεις ότι το αίτημα σου έχει ικανοποιηθεί και οι λόγοι που σε οδήγησαν στο γραφείο του θεραπευτή πλέον δεν είναι το ίδιο ισχυροί.
